ถ้ำสาริกาเคยปรากฏอยู่ในหน้าประวัติศาสตร์ที่สามารถย้อนเวลากลับไปได้ถึงสมัยกรุงธนบุรีเลยทีเดียว ซึ่งมีเหตุการณ์เล่าไว้ว่า สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช พร้อมไพร่พลจำนวน 500 คน ได้แหกด่านกรุงศรีอยุธยา เข้ามาพักแรมที่ถ้ำนี้หนึ่งคืน นำโดยนายทองด้วง หลวงยกกระบัตรเมืองราชบุรี (ต่อมาคือรัชกาลที่ 1 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์) และได้รวบรวมอาสาสมัครและเสบียงอาหารเพิ่มเติม ก่อนออกเดินทางลัดเลาะไป ตามชายฝั่งเพื่อตั้งทัพที่จันทบุรี ต่อมาในปี พ.ศ. 2433 รัชกาลที่ 5 ได้เสด็จประพาสถ้ำแห่งนี้โดยเสด็จทางน้ำ เพื่อมาศึกษาถ้ำแห่งนี้ตามบันทึกของสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชด้วยเช่นกัน อย่างไรก็ตาม ด้วยความที่บริเวณถ้ำมีเพียงสำนักสงฆ์ แต่ทว่ามีผู้มาปฏิบัติธรรมอยู่เนืองนิจไม่เคยขาด จึงมีการ ขออนุญาตให้จัดตั้ง “วัดถ้ำสาริกา” ขึ้น เพื่อเป็นสถานที่ปฏิบัติธรรมของพุทธศาสนิกชนที่สนใจศึกษาธรรมะ อย่างถ่องแท้ ภายใต้บรรยากาศร่มรื่น สงบงาม นอกเหนือไปจากความเพลิดเพลินจาการชมหินงอกหินย้อย ที่สวยงามภายในถ้ำแห่งนี้ เปิดให้เข้าชมทุกวันตั้งแต่เวลา 08.00-17.00 น.
